Binnen het New Crafts project, door Crafts Council Nederland geïnitieerd, werden afgelopen jaar ambachtelijke en digitale makers samengebracht met als doel kennisuitwisseling, experiment en onderzoek te stimuleren. Vijf tweetallen en drie drietallen werden er gevormd, steeds bestaand uit ten minste een ambachtelijke en een digitale maker. Zij werkten de afgelopen maanden aan een eigen project op het snijvlak van handwerk en digitale technieken, op afstand of op een zelfgekozen locatie. Om een zo breed mogelijk scala aan werkwijzen te belichten stond binnen elk twee- of drietal een ander ambacht centraal: weven, goudsmeden, zadelmaken, papiermaken, borduren, keramiek, mandenvlechten of breien. Elk ambacht ging op een heel eigen manier met digitale technieken in dialoog, met uiteenlopende resultaten. Die resultaten – soms producten, soms prototypes, soms processen – werden van 22 tot en met 29 oktober 2022 getoond tijdens Dutch Design Week. (tekst Nora Veerman, met dank aan Crafts Council NL)

CHINEES INLEG FILIGREIN
Tijdens een residentie in China leerde het trio hoe dit eeuwenoude patroon, voornamelijk gebruikt in het meer verfijnde keizerlijke Chinese inleg filigrein, wordt gevormd door middel van zes identieke driehoekjes.

ANDERE FILIGREIN SOLDEERTECHNIEK
Het patroon kan alleen goed gesoldeerd worden als alle hoekjes elkaar raken, wat een hele uitdaging is. Hoewel het met houtlijm op Chinees waterverf papier nauwkeurig gepositioneerd kan worden en zo in één keer gesoldeerd kan worden met gevijld soldeer gemixt met vloeimiddel, is het zelfs voor een geoefende filigrein-beoefenaar een van de moeilijkst te maken patronen. De meeste filigrein werkstukken worden in een frame gepositioneerd door middel van spanning dat door verspanen is opgebouwd in het metaal. Een nadeel van deze spanning-soldeertechniek kan zijn dat het vroegtijdig losspringt. Het lijmen heeft dit 'gevaar' niet.

Het gereedschap dat is ontwikkeld, maakt het mogelijk om zes driehoekjes uit één draad te vormen. De draad wordt voorgebogen en kan met de hand en pincet tot een bloem worden gevormd. Meerdere bloemen tegen elkaar aan vormen een herhalend patroon, dat-in tegenstelling tot de in Nederland meer bekende Zeeuwse knoop-zonder frame gesoldeerd kan worden. Het is niet de bedoeling van de makers om het meditatieve handwerk te vervangen, maar om de drempel om eraan te beginnen weg te nemen. Er is dus nog steeds behoorlijk wat tijd en geduld nodig om het te maken.

NIEUWE TOEPASSINGEN

Om filigrein als techniek opnieuw onder de aandacht te brengen hopen de ontwikkelaars van het gereedschap de deur te hebben geopend voor de design wereld. Door middel van een schaalvergroting en een lichter een betaalbaarder metaal als aluminium, zijn er nieuwe toepassingen mogelijk voor deze eeuwenoude metaalversieringstechniek.

Lees hier meer over het gereedschap en bekijk de video gemaakt door Fan Liao, met dank aan Crafts Council NL.

NEW CRAFTS wordt financieel mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds en The Creative Europe Programme of the European Union.